Zapłodnienie określane jako in vitro to procedura medyczna polegająca na pobraniu komórek jajowych oraz plemników i ich połączeniu poza organizmem kobiety. Dalsza cześć polega na podaniu - transferze powstałego zarodka do jamy macicy. In vitro stosowane jest w świecie od 1978 roku, kiedy to urodziło się pierwsze dziecko z tej metody.
Obecnie w świecie rodzi się około 4 miliony dzieci z metod rozrodu wspomaganego. Etapy rozrodu obejmują
- stymulację hormonalną , punkcję jajników, zapłodnienie, hodowlę zarodków oraz kriotransfery.
Metoda ta stosowana jest w przypadku par u których naturalne uzyskanie ciąży jest niemożliwe lub mało prawdopodobne. Do głównych wskazań wykorzystania tych metod zalicza się nieprawidłową jakość nasienia ( zaburzenia w liczbie i lub ruchliwości plemników), niedrożność jajowodów ,rozległą endometriozę, czy też zaburzenia w prawidłowej owulacji jajników.
Leczenie in vitro rozpoczyna się od prawidłowej
stymulacji jajeczkowania. Celem stymulacji jest uzyskanie dojrzałych komórek jajowych w liczbie około 10. Rozpoczynamy ją na początku cyklu kobiety między 1 a 3 dniem cyklu .Rodzaj leku i czas jego stosowania dobierany jest indywidualnie na podstawie wcześniej wykonanej diagnostyki hormonalno-ultrasonograficznej. Od 5 lub 6 dnia stymulacji stosuje się nadzór ultrasonograficzny celem oceny efektu leczenia określanego jako kontrolowaną hyperstymulację (COH). Po uzyskaniu odpowiedniej wielkości pęcherzyków w jajnikach potwierdzonej badaniami hormonalnymi stosuje się lek wywołujący ich dojrzewanie i pęknięcie , a następnie pacjentkę kwalifikuje sie do punkcji czyli pobrania komórek jajowych.
Zabieg punkcji wykonywany jest w krótkotrwałym znieczuleniu dożylnym i z reguły nie przekracza 15 minut. Zabieg poprzedzony jest konsultacją anestezjologiczną i zakwalifikowaniem pacjentki do zabiegu ( wymagane są badania podstawowe jak morfologia, APTT ,elektrolity, kreatynina i mocznik). Pacjentka powinna być na czczo i nie żuć gumy przez 8 godzin przed zabiegiem. W czasie zabiegu lekarz wprowadza igłę punkcyjną do pochwy i jajnika i pod kontrolą usg ie pobiera wszystkie komórki dojrzałe do zapłodnienia. Po zabiegu punkcji kobieta pozostaje 2 godziny na obserwacji w ośrodku . W tym samym czasie partner oddaje
nasienie w specjalnym pomieszczeniu po wcześniejszej abstynencji płciowej z reguły około 5 dniowej. Nasienie zostaje specjalnie przygotowywane przez wykwalifikowany personel andrologiczny. Następnie odbywa się
proces zapłodnienia polegający na połączeniu komórki jajowej z plemnikiem . Z reguły wykorzystuje się tutaj metodę
ICSI - to jest wyizolowania plemnika o najlepszych parametrach i przy pomocy lasera bezpośrednio jego wprowadzeniu do wnętrza komórki jajowej.
Skuteczność tej metody znalazła zastosowanie w przypadku słabej jakości nasienia, niepłodności immmunologicznej, starszych pacjentów czy też przy wykorzystaniu obcych adoptowanych komórek jajowych. Wykorzystuje się także metodę
IMSI charakteryzującą się wstrzyknięciem plemnika o najlepszych parametrach morfologicznych , co znosi możliwosć podania plemnika uszkodzonego do wnętrza jajeczka. Po uzyskaniu zaplodnienia powstaje zarodek, a jego dojrzewanie i analiza prawidłowego wzrostu podlega ocenie przez wykwalifikowanego embriologa w ośrodku. Zarodki dojrzewają do 5 dni do stadium tzw.
blastocysty co pozwala zastosować najlepsze , wysokiej jakości zarodki przy transferze.
Embriotransfer to wprowadzenie zarodka lub zarodków do jamy macicy kobiety. Ilość wprowadzonych zarodków uzależniona jest od wieku pacjentki, charakteru zarodka jak również życzenia pacjentki i jej partnera .To zabieg krótki niewymagający znieczulenia polegający na wprowadzeniu cienkiego cewnika do jamy macicy. Po zabiegu kobieta pozostaje w ośrodku około 1 godziny celem obserwacji.
Każda z kobiet uzyskuje
indywidualny schemat stosowania leków po punkcji oraz transferze oraz kontakt telefoniczny do lekarza w przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości lub wątpliwości po zabiegach. Po upływie 7-10 dni od transferu pacjentka proszona jest o wykonanie badania potwierdzającego obecność ciąży. Ostatnim aczkolwiek czasem niewykorzystywanym etapem in vitro jest
zamrażanie zarodków z możliwością ich wykorzystania w późniejszym czasie. Kriokonserwacja stosowana jest w przypadku hyperstymulacji jajeczkowania lub nieprawidłowego endometrium macicy - zamrożeniu ulegają wtedy wszystkie zarodki lub też w przypadku niewykorzystania ich w całości przy wcześniejszym transferze. Obecnie uważa się iż sukces uzyskania ciąży przy kriotransferach zarodków jest porównywalny do wyników przy zastosowaniu świeżych zarodków.
Kriokonserwacja może dotyczyć także
mrożenia komórek jajowych wykorzystywanych w przypadkach schorzeń nowotworowych związanych z oddziaływaniem chemio lub radioterapii na oocyt .Stosuje się także
kriokonserwację nasienia dającą możliwość zastosowania w przypadku leczenia onkologicznego u mężczyzny, jak również w przypadkach nagłej jego nieobecności, bądź psychicznej niedyspozycji. Bardzo istotne w wyborze odpowiedniego ośrodka leczenia tą metodą jest wykorzystanie przez wskazaną jednostkę najnowszych procedur, zapewnienie kompleksowej opieki oraz zespół lekarzy składający się z specjalistów klinicznych posiadających doświadczenie w dziedzinie niepłodności. Nieoceniona w tym miejscu jest rola embriologa jako osoby dokonującej procedurę oraz właściwe laboratorium embriologiczne posiadające bank komórek jajowych oraz bank zarodków.
ALBADT zajmuje się specjalistycznym przygotowaniem partnerów do procedury in vitro oraz proponuje metodę najbardziej bezpieczną oraz skuteczną dla partnerów Procedura punkcji jajników, oraz embriotransferów wykonywana jest (Wojciech Kluszczyk) w Eurofertil w Ostrawie którego jestem współpracownikiem.